Hooglied, seksualiteit en gender

9 juli 2021

Hooglied, seksualiteit en gender

Wij leven in een tijd waarin gender een beladen thema is geworden. De moderne opvatting is dat kinderen genderneutraal moeten worden opgevoed, en dat zij moeten worden vrijgelaten in hun genderkeuze. In de samenleving worden we geconfronteerd met een sterke LHBT-lobby. Het biologisch geslacht is in deze opvatting niet meer vanzelfsprekend bepalend voor de seksuele ontwikkeling van het kind en de latere seksuele identiteit. Daarom is het van belang dat we nadenken en spreken over seksualiteit binnen gezinnen, kerken en scholen, en ook in de samenleving.. En dat we ons kunnen verantwoorden voor onze overtuiging.

Maar hoe zullen wij dit doen? Wat is daarbij onze leidraad? In de Bijbel zijn er uiteraard passages over geslacht, seksualiteit en huwelijk. Die zijn absoluut onmisbaar. Maar dan zijn we er nog niet. Er is namelijk in de Bijbel één boek dat exclusief seksualiteit en gender als thema heeft, dat is het Hooglied. In de kerk is dit boek heel lang op een allegorische wijze gelezen. Een allegorie heeft een verborgen boodschap. Je moet de tekst niet letterlijk interpreteren maar figuurlijk. Er zijn inderdaad passages in de Bijbel die een allegorie zijn. Maar die bedoeling is uit de context gemakkelijk op te maken en de sleutel voor de uitleg wordt er dan ook bijgegeven. Voor het Hooglied geldt dit niet. Een aanwijzing dat het een allegorie is, ontbreekt. Wie het letterlijk leest, ontgaat niet waarover het gaat: seksualiteit en verlangen naar lichamelijke liefde. Dit boek is een lofzang op de liefde als een scheppingsgave. Dat is bijzonder. Zeker als je bedenkt dat de titel in het Hebreeuws is: “Lied der liederen”. De titel is dus: “Het allermooiste lied”. En dat lied gaat over het verlangen van een jonge vrouw en een jongeman om te genieten van hun liefde voor en met elkaar!

Ik vind dat adembenemend. Want als er iets is dat wij mensen vanaf de zondeval hebben verknoeid en nog dagelijks verknoeien, dan is dat de liefde en de beleving daarvan in de seksualiteit en het geslachtsverkeer. Daarin delen wij allemaal. Het Hooglied biedt niet een rechtstreeks antwoord voor mensen die worstelen met hun seksualiteit of gender. Toch heeft het iedereen veel te zeggen, zeker als het zorgvuldig wordt gelezen in de context van de totale Bijbelse canon. Het Hooglied behoort tot het genre van de wijsheidsliteratuur. In de joodse Talmud wordt een indeling gegeven, waarin Hooglied de afsluiting is van de serie van vier wijsheidsboeken, namelijk: Job, Spreuken, Prediker, Hooglied. Het is een wijsheidsboek over twee door de dichter bedachte mensen, een jong stel, hun exclusieve en toegewijde liefde voor elkaar is diep en puur. Als we dit bijbelboek letterlijk lezen – dus lezen wat er staat – komen wij de boodschap ervan op het spoor. Die verdient het meer dan ooit te worden gehoord. 

Wij leven in een gevallen wereld. Het eerste stel van man en vrouw is verdreven uit de Hof van Eden. Het Hooglied biedt de hoop en de richting dat stellen vandaag weer iets zullen beleven van die tuin en hun liefde voor elkaar ervaren als een heerlijk en vreugdevol geschenk van de liefdevolle God, die hen heeft geschapen en bij elkaar heeft gebracht. Hooglied is een gedicht. Daarin gaat het over het uitzien naar en genieten van de liefde. Het staat vol suggestie, dubbelzinnige uitspraken en beelden. Maar de liefde wordt nooit concreet beschreven. Da past ook niet bij de intimiteit van de liefde. De toon is voortdurend delicaat, teder. Wij zijn door de zondeval op seksueel terrein veel meer gebroken en we ervaren veel meer moeilijkheden dan we geneigd zijn toe te geven. Onze persoonlijke ontwikkeling is ook veel ingewikkelder dan het resultaat van onze opvoeding en de voorlichting die we op dit terrein al dan niet hebben gekregen. Je kunt het allemaal heel goed weten en toch met je seksualiteit worstelen. Je weet waar de grenzen liggen, en toch ga je erover heen. Of je hebt gevoelens die anders zijn dan het bijbelse onderwijs en je kunt ze toch niet weerstaan. Er gaat op dit terrein veel mis, er is veel nood, er is veel verwarring, ook onder christenen en ook in christelijke gemeente. De geestelijke betekenis komen we op het spoor door het Hooglied te lezen in de context van de gehele Bijbel en lijnen te ontdekken die het verbindt met andere passages. Laten we het Hooglied gaan lezen in de gemeente!

Trefwoorden